تعریف علم زیست سازه (Bionics)، به کار گیری روشها و سامانه‌های زیستی موجود در طبیعت و طراحی سامانه‌های مهندسی و فناوریهای نوین با توجه به آنهاست که البته به «مهندسی خلاقانۀ زیست سازه» نیز مشهور است. دستاوردهای کنونی و آیندۀ این علم دیگر مانند داستانهای علمی تخیلی نیستد بلکه حضوری فعال در زندگی روزمرۀ ما دارند. پیشرفتهای کنونی مانند کمک به افراد برای شنیدن برای اولین بار یا کمک به ادامۀ زندگی بدون نیاز به دیگران، همه و همه فوق‌العاده و هیجان انگیزند.
Les Baugh فردی است که از ناحیۀ هر دو بازو دچار معلولیت شده است و اکنون یکی از اعضای گروه پژوهشی اندام مصنوعی رباتیک دانشگاه John Hopkins است. به او دو بازوی رباتیک متصل شده است و او می‌تواند تنها با فکر کردن و قصد کردن تکان دادن بازوها در ذهن خود، آن‌ها را کنترل کند. این یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های ساخت اندامهای مصنوعی رباتیک تا به امروز است. این پروتزهای رباتیک بیشتر از آنکه یک وسیلۀ پوشیدنی به نظر برسند، به جرئی از اندامهای فرد تبدیل شده‌اند. Baugh اکنون با تمرکز و زحمت زیاد می‌تواند کارهای ساده‌ای مانند جابجایی اجسام، خوردن نوشیدنی و … را انجام دهد. انجام دادن این حرکات ساده تا همین اواخر برای او ناممکن به نظر می‌رسید. اکنون به کمک این فناوری تازه، دنیایی جدید به روی او باز شده است.

ایدۀ استفاده از اندامهای زیست سازه ایدۀ جدیدی نیست اما ما اکنون با تجسم بیرونی این ایده مواجه شده‌ایم.
Hugh Herr را نیز می‌توان مثال الهام بخش دیگری در فناوری زیست سازه در نظر گرفت. Herr که یک صخره نورد مشهور است، سالها پیش در جریان یک سفر هر دو پای خود را در اثر سرما زدگی از دست داد. او پس از این حادثه نیز به کمک پاهای مصنوعی که خودش ساخته بود به کوهنوردی ادامه داد. او پس از مدتی به کار آکادمیک روی آورد و سر انجام سر از آزمایشگاههای رسانه (Media Labs) مؤسسۀ فناوری ماساچوست (MIT) درآورد. او پس از تحمل رنج سالها تحقیق و آزمایش توانست سامانۀ قوزک پای BiOM را بسازد تا بتواند امکان راه رفتن، دویدن و حتی رقصیدن را برای خود و دیگران فراهم کند.

Herr در سخنرانی TED، به صحبت دربارۀ دانش بیومکانیک و توضیح این نکته می‌پردازد که فناوری تنها عامل محدودیت آیندۀ معلولان و شرایط بشر است. او همچنین توضیح می‌دهد که ما هنگام توسعۀ علم زیست سامانه ها، در حال انتقال این پیام هستیم که به عنوان یک جامعه شکست ناپذیریم؛ می‌توانیم بدن خود را بازسازی کرده و عمل‌کرد آن را بهبود دهیم.

با وجود این دو دستاورد دلگرم کننده، دیدن آیندۀ پزشکی و رباتیک بسیار هیجان انگیز است. آیا ممکن است افراد نابینا روزی بینا شوند؟ آیا می‌توان بدن انسان را طوری تغییر داد که به نوعی ابر انسان (Superman) تبدیل شود؟ تنها فناوری، کمی قوۀ تخیل و زمان به این پرسش‌ها پاسخ خواند گفت.

منبع: Make Magazine