در این مقاله به یکی از سخنرانی‌های تد می‌پردازیم که در آن، کوین کلی (Kevin Kelly) موسس مجله‌ی وایرد (Wired) و از مشتاقان فناوری درباره دومین انقلاب صنعتی دنیا یعنی هوش مصنوعی صحبت می‌کند. کلی توضیح می‌دهد که هوشمندترکردن چیزها همان هوش مصنوعی (AI) است که تاثیرگذارترین فناوری در طول بیست سال آینده خواهد بود. ماشین‌ها هوشمند می‌شوند و شاید در جنبه‌هایی از هوش، از انسان قدرت بیشتری داشته باشند و در برخی دیگر از جنبه‌ها خیلی ضعیف‌تر باشند. کلی باور دارد هر چیزی که به واسطه الکتریسیته دگرگون شد پس از پیشرفت هوش مصنوعی دوباره متحول خواهد شد.

Kevin Kelly at TEDSummit2016, June 26 – 30, 2016, Banff, Canada. Photo: Bret Hartman / TED

همان‌طور که می‌دانید تد (TED) مجموعه‌ای از همایش‌ها و سخنرانی‌های جهانی با تمرکز اصلی روی موضوع‌های فناوری و طراحی است که همه ساله با شعار «ایده‌ها ارزش گسترش دارند (ideas worth spreading)» برگزار می‌شود. در این مقاله به یکی از سخنرانی‌های کوین کلی درباره دومین انقلاب صنعتی دنیا یعنی هوش مصنوعی پرداخته می‌شود.

او در این سخنرانی توضیح می‌دهد که فناوری به کدام سو می‌رود. کوین کلی می‌گوید: «مسیر واقعی قطره آب هنگامی که از یک دره به پایین می‌رود غیرقابل پیش‌بینی است اما جهت حرکت قطره به سمت پایین بدیهی است.» فناوری نیز تقریبا همانند مسیر حرکت قطره است.

کلی اشاره می‌کند که تمایل شدید انسان به تبدیل چیزها به دستگاه‌هایی هوشمندتر تاثیر عمیقی بر همه آنچه انجام می‌دهیم خواهد داشت. هوشمندتر کردن چیزها همان هوش مصنوعی (AI) است که تاثیرگذارترین فناوری در طول بیست سال آینده خواهد بود.

هوش مصنوعی در همه جنبه‌های زندگی مثلا در بیمارستان‌ها یا در محل کار وجود دارد. هوش مصنوعی را در فروشگاه آنلاین آمازون یا نتفلیکس می‌توان دید. آلفاگو (AlphaGo)، سیستم هوش مصنوعی است که توسط گروه DeepMind گوگل برای انجام بازی Go طراحی شده و توانسته قهرمان جهانی این بازی را شکست دهد. کلی به بررسی سه جنبه هوش مصنوعی می‌پردازد که ما باید درباره آن آگاه شویم تا بتوانیم هوش مصنوعی را بپذیریم و در پیشرفت آن قدم برداریم.

نخستین جنبه هوش مصنوعی: مفهوم هوش

نخستین مورد این است که تصور و فهم ما از «هوش» از مفهوم واقعی آن بسیار فاصله دارد. ما هوش را یک مفهوم تک‌بعدی می‌دانیم که در یک سمت، جانورانی با کمترین هوش قرار دارند و هرچه پیش می‌رویم به انسان نابغه با هوش سرشار می‌رسیم. این تصور از هوش کاملا غلط است. هوش را می‌توان هم‌نوایی نت‌های متنوعی در نظر بگیریم که هرکدام از نت‌ها متعلق به یک جنبه از ادراک و شناخت است. در ذهن ما انواع بسیاری از هوش وجود دارد مانند استدلال استقرایی (deductive reasoning)، هوش هیجانی (emotional intelligence) و هوش فضایی (spatial intelligence). هرکدام از انواع هوش در هر فردی قدرت متفاوتی دارد. همچنین حیوان‌ها هوش مختص خودشان دارند و در برخی موارد به هوش انسان شبیه هستند. برخی از حیوانها در نوعی از هوش قدرت بیشتری نسبت به انسان دارند مانند حافظه بلندمدت که در سنجاب‌ها فوق‌العاده است. سنجاب‌ها به خوبی به یاد می‌آورند که غذا را کجا پنهان کرده‌اند. این اتفاق دقیقا برای ماشین‌هایی که می‌سازیم پیش می‌آید.

ما ماشین‌ها را هوشمند می‌کنیم و شاید در جنبه‌هایی از هوش از ما قدرت بیشتری داشته باشند و در برخی دیگر از جنبه‌ها خیلی ضعیف‌تر باشند.

ماشین‌حساب در محاسبات از انسان قوی‌تر است. جی‌پی‌اس در جهت‌یابی نسبت به ما برتری دارد. موتورهای جستجوی گوگل و بینگ (Bing) در حافظه بلندمدت بهتر از ما هستند و اینکه تمایل داریم خودروهای بدون راننده طراحی کنیم به این دلیل نیست که می‌خواهیم سامانه‌ای طراحی کنیم که در رانندگی همانند انسان فکر کند بلکه ماشینی می‌خواهیم که تنها بر رانندگی تمرکز دارد بدون این‌که از مفاهیم دیگر آگاهی داشته باشد. آن‌ها بر خلاف انسان، خودآگاه نیستند بنابراین تنها بر رانندگی تمرکز خواهند داشت.

از سوی دیگر مسائلی در علم یا تجارت وجود دارد که انسان توانایی حل آنها را ندارد برای مثال مفاهیمی مانند انرژی تاریک (dark energy) و یا نظریه جاذبه کوانتومی.

این تلاش وجود دارد که ماشین‌ها متفاوت از انسان فکر کنند تا بتوانند در حل مشکل‌ها به انسان کمک کنند. متفاوت فکر کردن رمز خلاقیت و ثروت و اقتصاد نوین است.

هوش مصنوعی دومین انقلاب صنعتی دنیا

نخستین انقلاب صنعتی مربوط به تولید انرژی به شکل ماشینی و مصنوعی بود. پیش از آن در دوران کشاورزی همه کارها با نیروی بدنی انسان یا حیوان انجام می‌گرفت. در انقلاب صنعتی نیروی بخار و سوخت‌های فسیلی تحت کنترل انسان درآمد. این انرژی ماشینی برای ساخت آسمان‌خراش‌ها و کارخانه‌ها و جاده‌ها و شهرهای امروزی و تولید انبوه کالاها که فراتر از توان انسان بودند به کار گرفته شد. همچنین این انرژی به صورت الکتریسیته در سیم‌های یک شبکه جریان یافت تا در خانه‌ها و کارخانه در دسترس باشد. همه این پیشرفت‌ها از انرژی ماشین گرفته شد و در همه جا گسترانده شد. این دقیقا همان کاری است که ما برای هوش مصنوعی در حال انجام هستیم.

هوش مصنوعی در حال گسترش در شبکه‌ای است که سرانجام منجر به انقلاب صنعتی می‌شود. او باور دارد هر چیزی که به واسطه الکتریسیته دگرگون شد پس از پیشرفت هوش مصنوعی دوباره متحول خواهد شد.

ربات‌ها

انتظار می‌رود ربات‌ها هرآنچه که ما قبلا خودمان انجام می‌دادیم، بر عهده بگیرند. همچنین اتوماسیون اکنون بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما است و بدون آن نمی‌توانیم زندگی کنیم. ربات‌ها به سمتی پیش می‌روند که در انجام کارها و وظایف بازدهی و بهره‌وری را افزایش دهند. انسان‌ها در این مسیر با ربات‌ها همراه می‌شوند. هنگامی که رایانه شطرنج‌باز Deep Blue قهرمان شطرنج را شکست می‌دهد در واقع انسان یا ربات به تنهایی قهرمان نشدند بلکه گروهی از انسان و ربات هستند که موفق شدند. بهترین متخصص، یک پزشک یا ماشین نیست بلکه با در کنار هم قرار گرفتن انسان و ماشین بهترین عملکرد حاصل می‌شود.

او اعتقاد دارد محبوب‌ترین محصول هوش مصنوعی که در بیست آینده بر زندگی هر فردی تاثیر دارد و همه از آن استفاده خواهند کرد هنوز اختراع نشده است پس شما برای ورود به دنیای هوش مصنوعی فرصت دارید.

منبع: Ted