توانبخشی پس از جراحی برای بازیابی توانایی حرکتی و انعطاف عضلات و مفاصل لازم است. پس از جراحی‌هایی مانند جراحی‌های ارتوپدی، جراحی‌های قلبی-عروقی، جراحی قفسه سینه، جراحی عصبی و شکمی پزشکان برای بیماران توانبخشی تجویز می‌کنند. بیماران بسیاری ترجیح می‌دهند از این بخش صرفنظر کنند. اما صرفنظر کردن از توانبخشی با رها کردن ناتمام فرآیند بهبودی یکی است.
توانبخشی پس از جراحی بسیار مفید است. به خصوص در صورتیکه بیمار درد، ضعف عضلانی، گرفتگی، کاهش تحرک، کاهش هماهنگی اعضای بدن و کاهش توازن را تجربه می‌کند. این تمرینات اثرات روانی و فیزیکی جراحی را تا حد ممکن کم می‌کند.
NIH یا سازمان ملی سلامت (National Institutes of Health) با پژوهش‌های خود (این پژوهش در این صفحه در دسترس است) نتیجه گرفت که ماندن در بستر پس از جراحی با کاهش ظرفیت ریه، قلب و عضلات همراه است. همه این علائم از کم تحرکی ناشی میشود. اما به کارگیری توانبخشی در روند بهبودی ازکارافتادگی کارکردهای بدن را خنثی می‌کند.
سه فاز مختلف توانبخشی پس از جراحی
پزشکان نوع توانبخشی پس از جراحی را با توجه به نوع جراحی و نیاز بیمار تشخیص می‌دهند. به طور کلی توانبخشی پس از جراحی سه گام دارد:
گام نخست: در این مرحله بیمار پس از خروج از اتاق جراحی ساکن است. به صورت عمومی بیمار درد دارد و ناحیه جراحی متورم است. در این مرحله بیمار باید به مدت چند ساعت تا چند روز استراحت کند. میزان استراحت به نوع جراحی بستگی دارد.
گام دوم: بیمار در این مرحله کاهش درد و تورم را تجربه می‌کند. پس از دوران استراحت در این مرحله فرد بیمار کمی حرکت می‌کند. در این مرحله است که بیمار حس می‌کند برای شروع توانبخشی آماده است. هدف توانبخشی در این مرحله افزایش قدرت بدنی بیمار، بهبود تعادل و بدست آوردن دامنه حرکتی پیش از جراحی است.
گام سوم: در این مرحله بدن بیمار رو به بهبود است. این زمانی است که بیمار فعالیت‌های روزانه را از سر می‌گیرد. این مرحله توانبخشی را کامل می‌کند و بیمار شرایط پیش از جراحی را باز می‌یابد.
مزایای توانبخشی پس از جراحی
جراحی عمومی
توانبخشی پس از جراحی عمومی بخش مهمی از نقاهت و درمان است. یک برنامه مناسب پس از جراحی مزایایی دارد. از جمله:
بهبود کامل و کاهش زمان بهبودی
دست و پنجه نرم کردن با پیچیدگی‌های ناشی از جراحی اجتناب ناپذیر است. پیچیدگی‌های پس از جراحی قدرت عضلات را کاهش می دهد و عفونت بهبودی را کند می‌سازد. به همین دلیل توانبخشی پس از جراحی مهم است. توانبخشی پس از جراحی به بهبود زخم‌های جراحی کمک می‌کند. ضمن اینکه متخصصین با توانبخشی جای ذخم و بخیه را تا حد ممکن کمرنگ می‌کنند، به بازیابی عضلات کمک می‌کنند و از توانمند شدن مفاصل اطمینان حاصل می‌کنند. همچنین متخصص توانبخشی کمک می‌کند تا زمان بهبودی به حداقل میزان برسد. طبق پژوهش Acta Medica در سال ۲۰۱۷ آغاز توانبخشی پس از جراحی جایگزینی مفاصل، زمان توقف بیمار در بیمارستان را کاهش می‌دهد و بهبودی را سرعت می‌بخشد. (نتایج پژوهش در این صفحه قابل مشاهده است.)
مشارکت بیمار
بیمارانی که به صورت فعال در فرآیند بهبودی خود مشارکت دارند نتایج بهتری در مقایسه با سایرین بدست می‌آورند. این گفته حاصل پژوهشی است که گروه سیاست‌گذاری سلامت در دانشگاه Oregon در سال ۲۰۱۳ انجام داد. . (نتایج پژوهش در این صفحه قابل مشاهده است.)
بهبود تحرک
جراحی جایگزینی مفاصل به صورت عمومی تحرک را کاهش می‌دهد. بیمار پس از جراحی کارهای بسیار ساده مانند راه رفتن را هم دشوار می‌یابد. این اتفاق ناشی از پاسخ طبیعی بدن است. پس از جراحی بدن سعی می‌کند از ناحیه جراحی محافظت کند. در نتیجه بدن ناحیه جراحی را متورم می‌کند، میزان تحرک را کم می‌کند و عضلات را سخت می‌سازد. به همین دلیل توانبخشی مهم است. خصوصا در جراحی زانو و لگن، توانبخشی توانایی نواحی خاص بدن را به صورت هدفمند بازمی‌گرداند.
از بین بردن درد و تورم
بیماران مختلف تورم و درد را پس از جراحی به میزان مختلف تجربه می‌کنند. فرد بیمار درد را با آزاد شدن مواد شیمیایی تحریک کننده اعصاب حس می‌کند. تورم بیش از حد خود سبب درد میشود. تمرین و تحرک تورم را کم می‌کند. همچنین قدرت تحرک را افزایش می‌دهد، بهبودی را سرعت می‌بخشد و درد را کاهش می‌دهد. توانبخشی پس از جراحی برای کاهش دردهای مزمن بسیار مهم است.
پژوهشگران و پزشکان لندن پژوهشیر را در این مورد در سال ۲۰۱۳ انجام دادند. آنان دریافتند که توانبخشی پس از جراحی درد ناحیه کمر و پا را دراز مدت و کوتاه مدت پس از جراحی کم می‌کند. آنان این نتیجه را برای شرایط پس از جراحی lumbar spinal stenosis گزارش کردند. در این شرایط مجرای نخاعی تنگ میشود و به اعصاب و رگ‌های خونی ستون فقرات کمری فشار وارد می‌کند.
کمرنگ شدن جای زخم
در دوران نقاهت، جای زخم روی بدن بیمار می‌ماند و بافت پوست منقبض میشود. این شرایط جای زخم را تثبیت می‌کند و تحرک را کاهش می‌دهد. در این شرایط تمرین‌های حرکتی و استفاده از توانبخشی فراصوت صوت بافت ناحیه زخم را منعطف و نرم می‌کند. بر اساس پژوهشی کهInternal Medicine Review journal در سال ۲۰۱۶ انجام داد توانبخشی فراصوت با بهبود بافت زخم و بهبود وضعیت عضلانی-اسکلتی محاسن خود را پس از جراحی نشان می‌دهد.
کاهش مشکلات ثانویه
توانبخشی پس از جراحی مشکلات ثانویه مانند لخته شدن خون، عفونت و … را کم می‌کند. تمرینات خاص و تحرکت سبب کاهش خطر انقباض و کاهش سایر مشکلات ثانویه میشود.
بهبود انعطاف
پس از جراحی بیمار مدتی در بستر می‌ماند. ماندن در بستر عضلات را ضعیف می‌کند. ضعف عضلانی بیمار را در برابر زخم آسیب پذیر می‌کند. سخت شدن عضلات فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله و بالا بردن دست بالای سر را چالش برانگیز می‌سازد. اما تمرینات کششی به انعطاف‌پذیری مفاصل و خم شدن عضلات کمک می‌کند.
جراحی عصبی
پزشکان جراحی عصبی را برای درمان بیماری‌های درگیرکننده اعصاب انجام می‌دهند. بیماری‌هایی که ستون فقرات، مغز و سامانه عصبی پیرامونی را متاثر می‌کند. بنابراین توانبخشی پس از جراحی برای بیمار لازم است زیرا به بیمار کمک می‌کند توانایی‌های بدنی پیش از جراحی را بازیابد. مزایای توانبخشی پس از جراحی عبارتند از:
افزایش دامنه حرکت بیمار: توانبخشی دامنه حرکت مفاصل و عضلات را در همه جهات بدون درد زیاد می‌کند.
راه رفتن بهتر: توانبخشی کمک می‌کند بیمار تعادل، هماهنگی اعضای بدن و راه رفتن با کنترل کامل را دوباره تجربه کند.
بهبود قدرت عضلات: توانبخشی به پا و کمر کمک می‌کند وزن بدن را به خوبی پشتیبانی کنند.
کاهش گرفتگی و کوتاه شدگی عضلات: جراحی سبب سفت شدن عضلات میشود. این وضعیت را با spasticity می‌شناسند. گرفتگی و سخت شدن عضلات دامنه حرکت را کم می‌کند و حرکت را دردآور می‌سازد. اما توانبخشی این پیچیدگی‌ها را کنترل می‌کند یا از بین می‌برد.
این دستگاه هوش مصنوعی در آینده جایگزین گوشی هوشمند میشود
استفاده از پروتزهای عصبی هوشمند برای درمان اختلالات حرکتی
منبع: eksobionics
